10 lis Terapia lęku i zaburzeń nastroju
Czy odczuwanie lęku jest złe?
Strach towarzyszy człowiekowi od urodzenia aż do śmierci. Strach jest ważną emocją, która ostrzega o zagrażającym niebezpieczeństwie. To właśnie dzięki tej emocji, organizm człowieka w ułamku sekundy produkuje hormony – adrenalinę i noradrenalinę – które umożliwiają reakcję „walcz lub uciekaj” co w konsekwencji pozwala nam żyć bo mamy siłę, aby zwalczyć zagrożenie lub z niego uciec.
Bywa jednak i tak, że organizm człowieka zaczyna nadmiernie reagować na bodźce ze strony środowiska i zamiast strachu pojawia się lęk.
Lęk to zatem reakcja ostrzegająca nie przed rzeczywistym, a wymyślonym przez człowieka zagrożeniem. Ocena sytuacji, jako niebezpieczne w rzeczywistości taka nie jest. Można się bać wszystkiego – ludzi, przestrzeni, zwierząt, sytuacji, a nawet samego…lęku. Lękowi towarzyszą nieprzyjemne objawy fizyczne i psychiczne – drżenie, duszności, kołatania serca, bóle różnych części ciała (mięśni, żołądka, stawów itp.), „mroczki” przed oczami, trudności w skupieniu uwagi, rozkojarzenie, osłabienie pamięci i in. Długotrwały lęk prowadzi do dyskomfortu i cierpienie. Nad strachem człowiek może zapanować, bo ucieczka lub zwalczenie niebezpieczeństwa powoduje przywrócenie równowagi to w sytuacji lęku sprawa nie jest już taka prosta. Tym co utrudnia człowiekowi powrót do spokoju jest MYŚLENIE i sposób w jaki oceniamy otaczającą rzeczywistość. Im bardziej człowiek postrzega otaczający świat jako zagrażający, tym lęk jest większy (np. boli mnie brzuch – to na pewno rak; mam wystąpienie publiczne – na pewno mnie wyśmieją itp.)
Jakie są przyczyny powstawania zaburzeń lękowych?
Przyczyny powstawania zaburzeń lękowych nie są do końca znane. Mogą wynikać z wielu czynników, takich jak czynniki genetyczne, środowiskowe, psychologiczne, rozwojowe i mogą wynikać z ich wielu kombinacji. Do rozwoju tych zaburzeń mogą przyczyniać się także stresujące wydarzenia jak np. śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód, narodziny dziecka. Czynnikami, które zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń lękowych są zaburzenia hormonalne i choroby astma, cukrzyca. Również zażywanie substancji psychoaktywnych może być zarówno przyczyną, jak i wsparciem dla dalszego rozwoju już obecnej lękliwości. Także cechy charakteru, takie jak perfekcjonizm, nadmierne dążenie do ideału także mogą być predyktorami wystąpienia zaburzeń na tle lękowym. Perspektywa psychospołeczna pokazuje, że część objawów lękowych wynika z teorii uczenia się, a więc istnieje także możliwość ich „oduczenia się”.
Leczenie zaburzeń lękowych
Pierwszym krokiem, w przypadku podejrzewania u siebie zaburzeń lękowych, jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu by wykluczyć fizyczne problemy ze zdrowiem. Zaburzenia lękowe mają swoją specyficzną charakterystykę lecz większość leczy się poprzez psychoterapię oraz farmakologicznie. Te formy leczenia można łączyć lub stosować zamiennie według wskazań lekarza. W przypadku zaburzeń lękowych szczególnie polecana jest terapia poznawczo-behawioralna, w której to pacjent może nauczyć się innego sposobu myślenia, reagowania oraz zachowania, by czuć się lepiej i pewniej ze sobą i swoimi lękami. Poprzez uświadomienie i rozpoznanie wzorców swojego myślenia, może wpłynąć na jego zmianę i oswoić swój lęk. Nie chodzi o to, aby przestać ten lęk odczuwać- istotą jest umiejętność radzenia sobie z nim, reagowania na niego w racjonalny sposób- czyli dokonywanie świadomego wyboru, w jaki sposób dalej postępować. Podjęcie trudu psychoterapii pozwala na nauczenie się nowych technik i strategii samodzielnego radzenia sobie z lękiem oraz nauczenia się nowego (bardziej racjonalnego) sposobu oceniania świata.